Creature Comforts (review)

In “Creature Comforts” werkt jouw familie van bosdieren hard om jouw huis klaar te maken voor de winter.

Het dorp “Esdoorn Vallei ” ligt in een uitgestrekt platteland die alle ingrediënten voorziet die je nodig hebt om een breed scala aan comfortabele voorzieningen in elkaar te knutselen.

De drukke markt is een goede plaats om de nodige dingen te krijgen, het “Uilennest” beschikt over heel wat inspiratie nodig om jouw huis te vullen met warmte en de “Werkplaats” is open om allerhande nuttige verbeteringen in elkaar te steken.

De voorbereiding

Het spel bestaat uit:

• 1 spelbord
• 15 reizigerskaarten
• 16 valleikaarten
• 72 comfortkaarten
• 5 thuisborden
• 20 werkers
• 20 huisjes
• 10 familiedobbelstenen
• 1 rivier draaischijf
• 1 heuveltoptegel
• 34 verbeteringskaarten
• 4 verbeteringsfiguren
• 20 munten
• 21 ervaringsfiches
• 20 verhalen
• 114 goederenfiches
• De worm
• 4 dorpsdobbelstenen
• 12 vermenigvuldigingsfiches

 

Voordat het spel begint plaats je het spelbord op tafel. Zet de rivierdraaischijf in een willekeurige positie op zijn plaats, waarbij de lijntjes op de schijf aansluiten op de drie witsparingen rondom de schijf op het bord. Leg de Heuveltop op zijn plaats.

Maak twee gedekte stapels met de valleikaarten (bos- en weidestapel). Leg bij elke stapel de lentekaarten onderaan, daar bovenop de zomerkaarten en ten slotte daarop de herfstkaarten. De volgorde binnen elk seizoen is willekeurig. Ben je daarmee klaar, draai dan de stapels om zodat enkel de bovenste kaart van elke stapel zichtbaar is. Plaats vervolgens de twee stapels op de daarvoor bedoelde plaats op het bord. Voor een kort spel (goed voor beginners en jongere spelers) verwijder je 1 willekeurige lente- en zomerkaart uit de beide stapels. Het spel duurt dan slechts zes maanden in plaats van acht.

Leg de goederen per type (hout, steen, graan, paddenstoelen, garen en fruit) als voorraad naast het spelbord. Doe hetzelfde met de munten, verhalen en ervaringsfiches.
Schud de comfortkaarten en maak er een gedekte stapel van. Leg 4 comfortkaarten open op de daarvoor bedoelde plaatsen in het uilennest.
Schud de verbeteringskaarten en maak er een gedekte stapel van. Leg 1 kaart open op elk van de daarvoor bedoelde plaatsen naast de ladder. Leg de kruiwagens en de almanakken boven de gedekte stapel bovenaan de ladder.
Schud de reizigerskaarten en leg ze in een gedekte stapel in de herberg.
Bepaal wie het spel begint als vroege vogel (= de startspeler; dit wisselt elke maand). Geef die speler de worm en de vier dorpsdobbelstenen. Controleer de tabel op de volgende pagina om te zien of er spelers zijn die starten met een bonusmunt.

Als speler tref je ook voorbereidingen. Kies jouw familie en neem het thuisbord , vier werkers, vier huisjes, en twee familiedobbelstenen in jouw kleur.
Plaats jouw huisjes op de daarvoor voorziene velden op jouw thuisbord.
Trek drie comfortkaarten van de trekstapel. Kies er twee die je gedekt op hand houdt en leg de derde kaart in en gemeenschappelijke aflegstapel naast de trekstapel. Nu ben je klaar om te beginnen!

De spelregels

Creature Comforts wordt gespeeld over acht rondes of maanden. Het spelbord biedt en variatie aan locaties die verschillende voordelen opleveren, je kan er bijvoorbeeld grondstoffen, comfortkaarten of verbeteringskaarten krijgen. Om van de voordelen van en locatie te kunnen genieten, moet je er niet alleen een werker naartoe sturen, maar in een latere fase ook de juiste dobbelsteen afleggen. Elke speler werpt twee familiedobbelstenen voordat ze hun werkers op pad sturen. Zodra alle werkers geplaatst zijn, worden de 4 gemeenschappelijke dorpsdobbelstenen gegooid voor de huidige maand, en dan begint de ronde.

In jouw beurt wijs je dobbelstenen uit jouw unieke dobbelsteenvoorraad toe aan jouw werkers, zodat die verschillende taken kunnen vervullen. Je verzamelt grondstoffen om nuttige verbeteringen te maken en het comfort van je huis te verhogen, en daarbij probeer je vooral voorwerpen te maken die mooi samengaan om een betere score neer te zetten. De familie die erin slaagt om zijn huis het meest comfortabel in te richten voordat de eerste sneeuw valt, wint het spel.

Elke maand worden deze stappen in onderstaande volgorde uitgevoerd:

• Nieuwe reiziger
• Familiedobbelstenen
• Uitsturen
• Dorpsdobbelstenen
• Inzetten en activeren

 

Draai de bovenste reizigerskaart in de herberg om. Dit is de reiziger die deze maand esdoornvallei bezoekt! Elke reiziger heeft een speciale kracht die en effect heeft op alle spelers gedurende de volledige maand of en effect dat op en bepaald moment plaatsvindt zoals beschreven op de kaart.
Elke reiziger biedt ook bepaalde voordelen. Om die voordelen te benutten, moeten de spelers en werker sturen naar de herberg.
Lees de speciale kracht van de reiziger voor aan de groep. Wanneer er bij de kracht 'onmiddellijk' staat, moet je ook meteen de instructies op de kaart volgen.

Alle spelers gooien hun eigen twee familiedobbelstenen en plaatsen die op de daarvoor bedoelde velden op het thuisbord. Verander hun waarde niet; deze waarden zijn bepaald voor deze maand.

Alle spelers doen het uitsturen tegelijkertijd. Stuur jouw werkers naar een locatie naar keuze. Op een locatie mag er maar een van jouw eigen werkers staan, maar mogen er wel werkers van meerdere spelers staan. Het maakt niet uit in welke volgorde de werkers geplaatst worden, en het staat je vrij om van gedachte te veranderen en je werkers te verplaatsen tot je helemaal tevreden bent.
In elke locatie zie je welke dobbelsteen je nodig hebt om de locatie te activeren. Hou er rekening mee dat je in tijdens de stap inzetten en activeren dobbelstenen moet toewijzen aan jouw werkers om die te activeren. Op dit moment ken je enkel het resultaat jouw familiedobbelstenen; de dorpsdobbelstenen zijn nog niet gegooid.
Op de meeste locaties spelt de beurtvolgorde geen rol. Alle spelers kunnen van de voordelen genieten ongeacht wie de locatie eerst bezoekt. In het uilennest en de werkplaats is het niettemin mogelijk dat een speler die voor jou aan de beurt is en comfortgoed of verbetering claimt en jij daardoor niet meer kan nemen wat je eigenlijk wou. Denk hieraan wanneer je in en ronde pas later aan de beurt komt.

 

Zodra alle spelers hun werkers ingezet hebben, gooit de vroege vogel de vier dorpsdobbelstenen en legt die op de heuveltop zonder hun waarde te veranderen. Alle spelers moeten ervoor zorgen dat de dobbelstenen daar mooi blijven liggen, want dit zijn de dobbelstenen voor de huidige maand.

Te beginnen met de vroege vogel, zetten de spelers één voor één alle dobbelstenen in.

In je beurt doe je het volgende:

• Plaats jouw familiedobbelstenen op de heuveltop bij de vier dorpsdobbelstenen. Je kan deze zes dobbelstenen nu toekennen aan een werker.
• Verplaats nu dobbelstenen van de heuveltop naar locaties waar je werkers hebt ingezet om aan de vereisten te voldoen. Leg de dobbelstenen daarbij op de locaties. Je mag iedere combinatie van familie- en dorpsdobbelstenen aan en locatie toewijzen. Je mag ook familiedobbelstenen toewijzen aan open plekken voor zover er al open plekken beschikbaar zijn. Je mag de dobbelstenen vrij van plaats veranderen tot je volledig tevreden bent met het resultaat. Er wordt aangeraden om je werkers pas te activeren wanneer je tevreden bent met de plaatsing van alle dobbelstenen. Anders moet je helemaal van opnieuw beginnen wanneer je van gedachte verandert. Als je over ervaringsfiches beschikt, kan je die gebruiken om de waarde van de dobbelstenen te wijzigen. Voor elke ervaringsfiche die je inzet, mag je de waarde van een dobbelsteen met 1 verhogen of verlagen. Leg het fiche met de juiste kant naast de dobbelsteen. Pas de dobbelsteen niet aan. Je mag zoveel ervaringsfiches als je maar wil naast en bepaalde dobbelsteen leggen. Een dobbelsteen kan nooit een waarde van meer dan 6 of minder dan 1 hebben, en je mag nooit een 6 veranderen in een 1 of omgekeerd.
• Wanneer je alle dobbelstenen toegekend hebt, activeer je één per één elke locatie en/of open plek waar er dobbelstenen liggen. Plaats geactiveerde werkers en familiedobbelstenen terug op je thuisbord. Het kan zijn dat je niet al jouw werkers kan activeren met de beschikbare dobbelstenen. Je kan er ook voor kiezen om bepaalde werkers bewust niet te activeren. Zodra je alle werkers geactiveerd hebt die je wil en kan activeren, plaats je alle niet-geactiveerde werkers op je thuisbord en krijg je voor elke niet-geactiveerde werker I ervaringsfiche uit de voorraad.
• Bekijk de comfortkaarten die je op hand hebt. Op elke kaart staat duidelijk aangegeven wat je nodig hebt om het te maken. Leg de vereiste grondstoffen terug in de voorraad en leg daarna de comfortkaart open naast jouw huis. Bepaalde comfortgoederen gaan goed met andere comfortgoederen samen, probeer goederen te maken die bij elkaar passen. Op sommige comfortkaarten staat er bovenaan rechts en symbool dat voor een bepaald type comfortgoed staat, bepaalde verbeteringen verwijzen naar deze types. Bepaalde comfortgoederen leveren op het einde van het spel bonuspunten op als er op de kaart bepaalde goederen liggen. Je mag tijdens het spel grondstoffen vrijuit verplaatsen tussen je huis en deze kaarten. Pas op het einde van het spel moet je ze definitief toekennen aan en bepaalde kaart.
• Ten slotte leg je jouw familiedobbelsteen terug in je huis, indien die daar nog niet liggen, en plaats je alle dorpsdobbelstenen voorzichtig terug op de heuveltop, zodat ze beschikbaar zijn voor de volgende speler. Leg ook alle gebruikte Ervaringsfiches terug in de voorraad. Heb je meer dan drie comfortkaarten op hand op het einde van jouw beurt, dan moet je comfortkaarten uit je hand verwijderen. Tijdens jouw beurt mag je wel meer dan 3 kaarten op hand mag hebben. Daarna gaat de beurt naar de volgende speler met de klok mee. Was je de laatste speler van de maand, dan is het nu tijd voor het einde van de ronde.

De vallei is en reeks van vier locaties die elke maand veranderen: twee keer bos en twee keer weide. Hout en paddenstoelen vind je in het bos. Graan en garen vind je in de weide. Fruit, munten en verhalen vind je in beide.
In elk seizoen is één type niet goed verkrijgbaar is. De vallei produceert geen graan in de lente, geen paddenstoelen in de zomer en geen garen in de herfst. Een symbool op het bord herinnert je hieraan.
Onder elke vallei locatie zie je welke dobbelstenen je nodig hebt om de locatie met succes bezoeken. Verwerf je grondstoffen in de vallei, neem die dan uit de voorraad.

De rivier telt drie locaties war je steen en munten uit de voorraad kan krijgen. De vereiste dobbelstenen voor deze locatie veranderen elke maand aangezien de rivierdraaischijf aan het einde van elk ronde gedraaid wordt.

In het uilennest kan je nieuwe Comfortkaarten op hand nemen. Er zijn hier 2 locaties. Leg op de eerste locatie één dobbelsteen van iedere waarde en kies dan één open kaart naar keuze. Schuif dan alle kaarten rechts van het lege veld één plaats op naar links, trek een comfortkaart van de trekstapel en leg die open op vrije veld helemaal rechts.

Leg op de tweede locatie één dobbelsteen en trek dan één of twee comfortkaarten gedekt van de trekstapel afhankelijk van de waarde van de gebruikte dobbelsteen.
Zijn er geen comfortkaarten meer, schud dan de aflegstapel en maak en nieuwe trekstapel.

Op de werkplaats plaats een dobbelsteen en bouw en verbetering. Verbeteringen geven je blijvende voordelen of en manier om extra punten te scoren zoals beschreven op de kaart. Er is hier maar één locatie; de waarde van jouw dobbelsteen bepaalt hoe hoog je op de werkplaatsladder kan klimmen.
Om een bereikbare verbetering te bouwen, moet je nog over minstens 1 huisje beschikken op jouw Thuisbord en moet je onmiddellijk de kostprijs kunnen betalen zoals aangegeven op de kaart. Leg deze goederen terug in de voorraad en neem de verbetering. Schuif daarna alle hoger gelegen verbeteringen een veld naar beneden en leg de bovenste kaart van de trekstapel open op de bovenste plaats.

Je mag nooit twee dezelfde verbeteringen bouwen;
Bij sommige verbeteringen (de almanak en de kruiwagen) krijg je een speciaal fiche wanneer je die bouwt, neem dit fiche uit de voorraad en leg het op jouw thuisbord.
Verbeteringen moet je normaal gezien naast jouw thuisbord leggen. Een uitzondering hierop zijn de "open plekken", die je naast het spelbord boven de vallei legt. In beide gevallen neem je het laagste beschikbare huisje op jouw thuisbord en leg je dit op je nieuwe verbetering. Denk goed na welke verbeteringen je wil bouwen, want je beschikt slechts over vier huisjes!

Elke maand verblijft en andere willekeurige reiziger in de herberg. Wanneer je een werker naar de herberg stuurt, bepaalt de dobbelsteen die je bij de werker legt welk voordeel je krijgt uit de mogelijkheden die zich op de rechterkant van de reizigerskaart bevinden.
Staat er bij het voordeel en groene pijl met een getal, dan mag je deze actie maximaal zoveel keer uitvoeren. Staat op de groene pijl het symbool (?), dan bepaalt de waarde van de toegewezen dobbelsteen hoeveel keer je dit maximaal kan doen. Staat er geen getal op de groene pijl, dan mag je de actie maar 1 keer uitvoeren.
Als je grondstoffen gebruikt in de herberg, dan gaan die terug naar de voorraad. Als je grondstoffen krijgt in de herberg, dan komen die uit de voorraad.

Leg op de markt een dobbelsteen van elke waarde en ruil dan goederen met de voorraad. Je mag zoveel handelen als je wilt en in iedere volgorde zolang je over de goederen of munten beschikt om door te gaan. Er zijn drie mogelijke acties:

• Ruil 1 munt voor 1 goed.
• Ruil twee zelfde goederen voor elk goed.
• Ruil drie willekeurige goederen voor één munt.

Bepaalde Verbeteringen worden open plekken boven het spelbord nadat ze gebouwd zijn. Je kan geen werkers naar open plekken sturen tijdens de plaatsingsfase, maar je kan wel tijdens je beurt beschikbare familiedobbelstenen plekken leggen ook al staat er daar geen werker.
Elke open plek heeft een plaats waar je een dobbelsteen kan leggen, maar die ziet er anders uit dan bij de andere locaties. Bovenaan staan er symbolen die aangeven dat je hier geen werkers mag zetten en enkel familiedobbelstenen kan leggen.
Onderaan de kaart staat beschreven hoe de open plek geactiveerd word. Vaak krijgt de eigenaar van de verbetering en bepaald voordeel wanneer en andere speler daar een dobbelsteen legt.

Bepaalde reizigers hebben een speciale kracht die aan het einde van de maand geactiveerd wordt. Is dit het geval voor de huidige reiziger, voer die dan nu uit.
Leg de bovenste bos en weidekaart op de valleistapels af zodat de nieuwe kaarten voor de volgende maand zichtbaar worden. Zijn er geen nieuwe kaarten meer dan is de eerste sneeuw gevallen en zit het spel erop. Ga in dit geval meteen over op de puntentelling. In het andere geval doorloop je de volgende stappen:

• Draai de rivierdraaischij met de klok mee één inkeping verder.
• Verwijder de mest linkse comfortkaart wit het uilennest. Schuif de andere drie kaarten 1 plaats naar links, neem de bovenste kaart van de stapel en leg die open op de lege plats uiterst rechts. Verwijder de verbeteringskaart onderaan de ladder uit de werkplaats. Schuif dan de vijf overblijvende verbeteringen en veld naar beneden; neem de bovenste Verbetering van de stapel en leg die open op het bovenste veld.
• Verwijder de reiziger uit de Herberg.
• De vroege vogel geeft de worm met de klok mee door. Die speler is de nieuwe vroege vogel. De vroege vogel legt de dorpsdobbelstenen bij zich om die later te gooien.
• Begin de nieuwe maand met een nieuwe reiziger.

Op het einde van het spel mogen alle spelers eerst alle comfortgoederen die ze op hand hebben nog maken indien ze over de juiste grondstoffen beschikken. Daarna tellen alle spelers hun punten op om te zien wie het meest comfortabele huis gebouwd heeft voor de komende lange winter.

Draai je thuisbord om en gebruik het scorespoor om jouw punten bij te houden. Gebruik een willekeurige fiche uit het spel om je score bij te houden. Heb je nog huisjes over op je thuisbord, zet die dan op de hoogste beschikbare huisjesvelden op de rugzijde van je thuisbord. Overschrijd je de 50 punten, begin dan gewoon opnieuw op het scorespoor en leg en fiche op het veld 50+! Zo weet je dat je 50 punten bij je score moet optellen.

Punten kunnen op diverse manieren verdiend worden:

De puntenwaarde van elke comfortkaart is aangegeven in een hart. Daarnaast kan je met heel wat kaarten ook bonuspunten verdienen. Bepaalde Comfortkaarten leveren bonuspunten op als je er goederen op legt. Je mag grondstoffen onbeperkt van je thuis naar je comfortkaarten verplaatsen en omgekeerd om tot de beste score te komen, maar elke grondstof kan je maar één keer gebruiken om punten te verdienen. Grondstoffen die op comfortkaarten liggen, gelden niet als "resterende grondstoffen".

De puntenwaarde van elke verbetering is aangegeven in een hart. Daarnaast kan je met bepaalde verbeteringen ook bonuspunten verdienen.

Tel de hart waarden op die je ziet in de huisjesvelden waar geen huisje staat. Je krijgt geen punten voor de velden waar wel een huisje staat.
Voor een verhaal scoor je twee harten, voor een munt scoor je 1 hart en voor drie goederen scoor je ook 1 hart.
De speler met de hoogste score heeft het gezelligste en best uitgeruste huis voor de winter gebouwd en wint het spel! Bij een gelijkspel winnen alle spelers die de hoogste score behaald hebben, en dit is zelfs en betere overwinning dan alleen te winnen.

Pluspunten:
+ Het spel is geschikt voor jong en oud en dus een echt familiespel.
+ Het spel is echt prachtig.
+ Het spel is strategisch.
+ Het spel maakt gebruik van worker placement en een beetje geluk.
+ Je speelt het spel grotendeels tegelijkertijd.

Minpunten:
- Het spel heeft een geluksfactor.

Beoordeling

Tijdens Creature Comforts bereid je jouw bosdieren voor op de strenge winter die komen gaat. Verzamel spulletjes om het ze zo comfortabel mogelijk te maken. Tijdens iedere ronde onthul je eerst een nieuwe reiziger. Daarna gooi je je twee familiedobbelstenen. Stuur je werkers naar een locatie naar keuze. Op de meeste locaties kan je goederen krijgen die je kunt gebruiken tijdens het spel, maar je kan ook goederen verhandelen op de markt of comfortkaarten verkrijgen. Als iedere speler zijn werkers heeft uitgestuurd gooit de actieve speler de vier dorpsdobbelstenen. De dobbelstenen zijn belangrijk om de acties te kunnen uitvoeren. Als je de aangegeven waarde niet hebt kan je ook de actie niet uitvoeren. Na 8 rondes is het winter en stopt het spel. De speler met de meeste punten wint!

Net zoals de andere spellen van Happy Meeples Games is Creature Comforts een prachtig spel. Er zijn veel spelonderdelen en deze zijn allemaal van goede kwaliteit. Het spelbord is de 'Esdoorn Vallei' en is verdeeld in veel verschillende locaties, zoals de herberg de werkplaats en de rivier. De kaarten en de goederen zijn overigens ook mooi geïllustreerd. Als je trouwens het spel nog wat mooier wilt maken dan kan je zelfs een houten upgrade aanschaffen, dan zijn alle goederen van hout.

Creature Comforts is een echt familiespel. Het is geschikt van kinderen vanaf ongeveer 8 jaar. Ik denk dat het mooie artwork kinderen erg aan zal trekken. Daarnaast zijn de spelregels duidelijk opgeschreven en eenvoudig te leren. Dat het geschikt voor kinderen is betekent niet dat het spel niet gespeeld kan worden door volwassenen, integendeel het spel biedt genoeg strategie. Je bepaalt zelf waar je je werkers neerzet en aan de hand van je dobbelstenen kan je de actie uitvoeren. Maar niet getreurd, als je niet de juiste waarde hebt gegooid krijg je alsnog een ervaringsfiche die je later kan inzetten om dobbelstenen te wijzigingen of om punten te scoren aan het einde van het spel. Sommige spelers zullen de geluksfactor een minpunt vinden, maar deze kan je dus omzeilen door ervaringsfiches te verkrijgen en de waarde te wijzigen. Dit is trouwens superhandig als je nog een actie wilt uitvoeren en je deze zeker weten wilt kunnen doen.

Ik denk dat Creature Comforts ongeveer 45 minuten duurt, maar voor mijn gevoel vliegt de tijd zo voorbij. Dit komt ook doordat je bijna alles tegelijkertijd doet, je hoeft dus nooit lang op je beurt te wachten.
We zijn zeker enthousiast over Creature Comforts, dit komt door het artwork maar net zozeer door de manier van spelen. Dit spel komt zeker in mijn rijtje met favoriete spellen, zoals Everdell, De Verdwenen Ruïnes van Arnak en Honey Buzz.